«Πνευματική άνοιξη μετά τον διχασμό»: Η ιστορική συνάντηση Βαρθολομαίου και Λέοντα στο Φανάρι

Σε κλίμα συγκίνησης και με έντονο το σύμβολο της χριστιανικής ενότητας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος υποδέχθηκε τον Πάπα Λέοντα στο Φανάρι, μετά την Πατριαρχική και Συνοδική Θεία Λειτουργία. Στον σολέα του Πατριαρχικού Ναού είχαν τοποθετηθεί λείψανα των Αγίων Πέτρου και Ανδρέα, ένα ισχυρό σύμβολο ότι τα δύο αδέλφια βρίσκονται και πάλι δίπλα δίπλα, όπως ακριβώς και οι εκκλησιαστικοί τους διάδοχοι – ο Πάπας της Ρώμης και ο Οικουμενικός Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης.

Η ομιλία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου

Απευθυνόμενος στα αγγλικά στον Πάπα Λέοντα, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπενθύμισε την ιστορική υποδοχή του Πατριάρχη Αθηναγόρα στον Πάπα Παύλο, καθώς και τις επισκέψεις των Παπών Ιωάννη Παύλου, Βενέδικτου και Φραγκίσκου. Μίλησε για τον συμβολισμό των Αγίων Ανδρέα και Πέτρου, υπενθυμίζοντας πώς ο Ανδρέας έγινε ο πρώτος μαθητής του Ιησού, ακολουθούμενος από τον Σίμωνα-Πέτρο, και πώς από αλιείς ψαριών στη θάλασσα της Γαλιλαίας μετατράπηκαν σε «αλιείς» ανθρώπων.

Ο Πατριάρχης τόνισε ότι η αγάπη πρέπει να εκφράζεται με προσωπικό και συγκεκριμένο τρόπο, και υπογράμμισε τη διάθεση για την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής ενότητας. Υπενθύμισε την κοινή διακήρυξη των Παύλου και Αθηναγόρα, που στόχευε στο να ξεπεράσουν οι καθολικοί και οι ορθόδοξοι τις διαφορές τους.

«Αυτή η ιστορική ημέρα που ακολουθεί τον χειμώνα των διχασμών μπορεί να χαρακτηριστεί πνευματική άνοιξη για τα δύο ποίμνιά μας», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι μέσα από την κάθαρση των ψυχών και τη μετάνοια των αμαρτιών μπορούν να ξεπεραστούν οι διαφορές και να επιτευχθεί κοινή έκφραση μέσω της κατανόησης.

Η συνέχεια της Νίκαιας

Ο Πατριάρχης χαρακτήρισε την επίσκεψη ιστορική συνέχεια της Α' Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας. «Το προσκύνημά σας στη Νίκαια δεν μπορεί να περιοριστεί στη συζήτηση του παρελθόντος. Πρέπει να είναι μαρτυρία της πίστης που ξεπερνά τον χώρο και τον χρόνο», τόνισε. «Υπάρχει ένα σώμα και ένα πνεύμα, μια ελπίδα, ένας Κύριος, ένα βάπτισμα, μια πίστη».

Αναφέρθηκε στην κοινή αναζήτηση για τη χριστιανική ενότητα σήμερα και υπενθύμισε τη συζήτηση για την καθιέρωση κοινών κριτηρίων υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα, τονίζοντας ότι με τέτοιους τρόπους οι διχασμένοι χριστιανοί θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τις διαιρέσεις και να έρθουν πιο κοντά στην ενότητα.

Επίσης, υπενθύμισε τα συμπεράσματα της Πανορθόδοξης Συνόδου στην Κρήτη το 2016, σημειώνοντας ότι η πίστη στον Θεό Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, πάντα σε συμφωνία με τις Γραφές, είναι το θεμελιώδες κριτήριο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην οικουμενική κίνηση.

Το έργο του διαλόγου

«Το έργο που έχει γίνει τα τελευταία 45 χρόνια καλλιέργησε το πνεύμα της αδελφοσύνης και την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των Εκκλησιών μας», ανέφερε ο Πατριάρχης. «Καταφέραμε να καταπιαστούμε με τα αγκάθια του παρελθόντος και να προχωρήσουμε προς την άρση των διαφορών μας».

Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι παραμένουν προβλήματα που χρήζουν επίλυσης, όπως το θεολογικό ζήτημα του filioque, για τα οποία «μόνο μπορούμε να προσευχηθούμε».

Ο Πατριάρχης υπογράμμισε ότι η χριστιανική ενότητα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά η θέληση του Ιησού Χριστού να είμαστε ένα, και αποτελεί αδήριτη ανάγκη, κυρίως στους ταραγμένους καιρούς που ζούμε.

Κοινές προκλήσεις

«Αντιμέτωποι με τόσο πόνο, όλη η δημιουργία αναμένει ένα μήνυμα ελπίδας από τους χριστιανούς», τόνισε ο Πατριάρχης. Υπογράμμισε ότι οι χριστιανοί δεν μπορούν να είναι συνένοχοι στην αιματοχυσία στην Ουκρανία και σε άλλα μέρη του κόσμου, ούτε στην έξοδο των χριστιανών από το λίκνο της χριστιανοσύνης, τη Μέση Ανατολή.

Επίσης, αναφέρθηκε στα προβλήματα της κλιματικής κρίσης και του περιβάλλοντος, καλώντας τους χριστιανούς να σταθούν σε όσους διψούν για δικαιοσύνη και να είναι καλοί προστάτες της δημιουργίας.

Ο Πατριάρχης έκλεισε την ομιλία του εκφράζοντας τη βαθιά ευγνωμοσύνη του για την επίσκεψη του Πάπα.

Η αντιφώνηση του Πάπα Λέοντα

Στην αντιφώνησή του, ο Πάπας Λέων τόνισε ότι η πίστη ενώνει τους χριστιανούς και τους επιτρέπει να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον ως αδέλφια. «Στο παρελθόν συγκρουστήκαμε και έχουμε εμπόδια προς την πλήρη κοινωνία, αλλά δεν πρέπει να σταματήσουμε τις προσπάθειες. Πρέπει να θεωρούμε ο ένας τον άλλον ως αδέλφια», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ο Πάπας μνημόνευσε την ιστορική άρση των αναθεμάτων από τους Παύλο και Αθηναγόρα και τις από τότε προσπάθειες να ενισχυθεί η ορατή ενότητα μεταξύ της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. «Σήμερα είμαστε ακόμα πιο αποφασισμένοι να δεσμευθούμε στην αποκατάσταση της πλήρους κοινωνίας», τόνισε.

Ο Πάπας Λέων υπογράμμισε ότι προτεραιότητα της θητείας του είναι να οικοδομεί την ενότητα και την πίστη, σύμφωνα με την επιθυμία του Κυρίου.

Κοινοί αγώνες

Όπως και ο Πατριάρχης, έτσι και ο Πάπας Λέων αναφέρθηκε στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς και στους κινδύνους και τις προκλήσεις από τις νέες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη.

«Είμαι πεπεισμένος ότι όλοι οι χριστιανοί μπορούν να συνεργαστούν αρμονικά για το κοινό καλό», κατέληξε ο Πάπας, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την υποδοχή.

Η συνάντηση στο Φανάρι σηματοδοτεί μια νέα σελίδα στις σχέσεις των δύο Εκκλησιών, με τους ηγέτες τους να επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για την αποκατάσταση της πλήρους κοινωνίας και την κοινή αντιμετώπιση των προκλήσεων του σύγχρονου κόσμου.

Αποχωρώντας από τον Πατριαρχικό Ναό και αφού ευλόγησαν το εκκλησίασμα ο Πάπας Λέων και ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσκύνησαν τα λείψανα των Αγίων Πέτρου και Ανδρέα.

Κορυφαία στιγμή η κοινή παρουσία των δυο προκαθήμενων στο μπακλόνι του Πατριαρχικού Οίκου, από όπου ευλόγησαν το εκκλησίασμα που είχε συγκεντρωθεί στην αυλή του Πατριαρχείου.